DUNS Haberler

Dun & Bradstreet Küresel Araştırması Stratejik Riskleri Ortaya Koyuyor

DUNS Global Anketi: Tedarik Zincirleri, Ticaret ve Yatırım Akışlarında Artan Stratejik Riskler Ortaya Çıktı

Tahmini Okuma Süresi: 8 Dakika

Temel Çıkarımlar

  • İş dünyası iyimserliği, makroekonomik belirsizlik ve tedarik zinciri kırılganlıkları nedeniyle art arda üçüncü çeyrekte düşüş gösterdi.

  • Jeopolitik istikrarsızlık ve ticaret gerilimleri, şirketlerin risk iştahını önemli ölçüde etkileyerek yatırım önceliklerini yeniden değerlendirmelerine neden oldu.

  • İşletmeler, potansiyel tarife tırmanışlarına karşı birincil strateji olarak iç piyasada büyümeye yöneliyor.

  • Küresel tedarik zinciri sürekliliği ve finansal güven endeksleri düşerken, işletmeler sermaye harcamalarını erteliyor ve bilançolarını güçlendiriyor.

  • Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) faktörleri, özellikle gelişmekte olan piyasalardaki orta ölçekli işletmeler arasında güçlü kazanımlar gösterse de, tedarikçi seçiminde maliyet rekabeti ve jeopolitik riskin gerisinde kalmaya devam ediyor.

İçindekiler

Giriş ve Genel Bakış

8 Temmuz 2025 – İş verileri ve analizi alanında lider küresel sağlayıcı DUNS, bugün Küresel İş İyimserliği İçgörüleri raporunu yayımladı. Rapor, gelecek çeyrek için iyimserlik seviyesinin 2023 sonlarından bu yana en düşük seviyede olduğunu gösteriyor. Rapor, Mayıs/Haziran 2025’te 32 ekonomi ve 17 sektördeki yaklaşık 10.000 iş liderinden alınan ağırlıklı yanıtları yansıtıyor.

İş Güvenindeki Düşüşü Tetikleyen Faktörler

1. Çeyrekte %12,9’luk bir iyimserlik düşüşünün ve 2. Çeyrekte %1,3’lük mütevazı bir düşüşün ardından, Küresel İş İyimserliği Endeksi, devam eden makroekonomik belirsizlik ve dünya çapındaki artan tedarik zinciri endişeleri nedeniyle %6,5 daha geriledi. Rapor, iş liderlerinin %54’ünün ticaret gerilimlerinin ya değişmeden kalmasını ya da yoğunlaşmasını beklediğini, %46’sının ise resmi anlaşmalar veya gayri resmi düzenlemeler yoluyla gerginliğin azalacağını tahmin ettiğini ortaya koyuyor. Birçok merkez bankası faiz oranlarını düşürmeye başlamış olsa da, faiz indirimleri birçok işletme için daha iyi finansal koşullara henüz dönüşmedi.

“Orta Doğu’daki jeopolitik istikrarsızlık, süregelen ticaret sürtüşmeleri ve yavaşlayan küresel talep endişeleri, anket katılımcıları arasında iş riski iştahında önemli bir değişime katkıda bulundu. Küresel koşullar belirsizliğini korurken, birçok işletme yatırım önceliklerini yeniden değerlendiriyor ve süregelen belirsizliği yönetmek için dayanıklılık stratejilerini güçlendiriyor.”

Sektörel Etki ve Marj Sıkışması

Sektör bazında, küresel iş dünyası duyarlılığındaki düşüş, hizmetlerde (%-5,4) olduğundan imalatta (%-8,3) daha belirgindi. En çok etkilenen segmentler metal üretimi, otomotiv ve sermaye malları oldu; bunların hepsi ticaret politikası ve küresel tedarik zinciri bağımlılıklarındaki değişimlere maruz kalıyor.

Birçok sektörde işletmeler, yavaşlayan talep ve kalıcı olarak yüksek girdi maliyetlerinin neden olduğu marj sıkışması ile mücadele ediyor. Bazıları için marjları korumak amacıyla fiyatları artırma stratejisi sınırlarına ulaşıyor. Örneğin, tekstil (%-17,0), elektrikli eşya (%-15,0), metaller (%-12,7) ve otomotiv (%-9,7) gibi isteğe bağlı harcama malları üreticileri, faaliyet marjları açısından iyimserlikte en büyük üç aylık düşüşleri bildiren işletmeler arasındaydı.

2025 3. Çeyrek Raporunun Temel Bulguları

Küresel İş İyimserliği Endeksi

  • Küresel İş İyimserliği Endeksi, ticaret politikası belirsizliği, zayıflayan satışlar ve yavaşlayan ticaret nedeniyle %6,5 düştü. Devam eden tarife riskleri ve küresel talebin yumuşamasıyla birlikte, gelişmekte olan ve gelişmiş ekonomilerdeki işletmeler iç piyasalara yöneliyor.

    • İşletmelerin üçte birinden fazlası (%34), olası tarife tırmanışları karşısında iç büyüme stratejisini en önemli yedekleme stratejisi olarak tanımladı.

Küresel Tedarik Zinciri Süreklilik Endeksi

  • Küresel Tedarik Zinciri Süreklilik Endeksi %9,7 düşerek, yılbaşından bu yana iyimserlik seviyelerini %18,6 azalttı. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomilerdeki düşüşler, sistemik küresel tedarik zinciri zorluklarına işaret ediyor.

    • ABD dışındaki işletmelerin yarısından fazlası, ABD dışındaki alternatif uluslararası pazarlar veya ortaklar arayışında. AB, %23 ile ve Çin Halk Cumhuriyeti hariç Asya, %15 ile tercih edilen alternatifler olarak öne çıktı. İşletmelerin yalnızca %5’i Çin Halk Cumhuriyeti’ni büyüme için en önemli yedekleme olarak tanımladı, bu da jeopolitik hususların artık pazar seçim kararlarında önemli bir faktör olduğunu gösteriyor.

Küresel İş Finansal Güven Endeksi

  • Küresel İş Finansal Güven Endeksi %3,4 daraldı; işletmelerin %60’ı daha ucuz borçlanma maliyetleri konusunda iyimserlik sergilerken, bu oran geçen çeyrekteki yaklaşık %70’ten daha düşüktü.

    • İşletmelerin yarısından azı, mal ve hizmetleri için zamanında ödeme almayı bekliyor; bu da, daha fazla işletmenin, kısmen azalan marjlar nedeniyle işletme sermayesini daha sıkı yönetmek için nakit çıkışlarını geciktirdiğini gösteriyor.

Küresel İş Yatırım Güven Endeksi

  • Küresel İş Yatırım Güven Endeksi %13,1 düştü; bu art arda üçüncü düşüş oldu. Küresel ticaret, tedarik zincirleri ve jeopolitik etrafındaki belirsizlik, birçok büyük merkez bankasının faiz oranlarını düşürmesine rağmen iş sermaye harcaması kararlarına hakim oldu ve güveni düşürdü.

    • İşletmelerin %55,4’ü uzun vadeli fon toplamayı bekliyor; bu oran geçen çeyrekteki %70’ten daha düşüktü ve işletmelerin sadece sermaye harcamalarını ertelemekle kalmayıp, uzun vadeli kesintilere hazırlanmak için bilançolarını da deleveraj ettiğini gösteriyor.

Küresel İş ESG Endeksi

  • ESG duyarlılığını yakalayan Küresel İş ESG Endeksi sabit kaldı, ancak keskin karşıtlıklar ortaya çıktı. Özellikle gelişmekte olan ekonomilerdeki orta ölçekli işletmeler güçlü ESG kazanımları kaydederken, gelişmiş ekonomilerdeki büyük işletmeler düşüşler gördü — muhtemelen uyum zorluğunu ve gelişen açıklama gereksinimlerini yansıtıyor. Gelişmekte olan ekonomilerdeki büyük işletmeler sadece marjinal kazanımlar sağlarken, gelişmiş ekonomilerdeki işletmeler %8,4’lük bir düşüş yaşadı, bu da muhtemelen düzenleyici yorgunluğu veya maliyet baskılarını yansıtıyor.

    • Küresel olarak, her altı işletmeden biri ESG’yi tedarikçi seçiminin merkezine koydu, ancak bu hala birincil karar etkenleri olarak maliyet rekabeti ve jeopolitik risk profili gibi geleneksel kriterlerin gerisinde kalıyor.

Sonuç ve Öneriler

“Bu belirsiz ortamda, işletmeler tedarik zincirlerindeki stratejik değişimleri hızlandırmaya bakmalı. Ticaret sürtüşmeleri, tarife riskleri ve düzenleyici oynaklık, dostlaşma, yakınlaşma ve çoklu kaynak kullanımının temel risk azaltma stratejileri olduğunu pekiştiriyor,” dedi DUNS Küresel Baş Ekonomisti. “Aynı zamanda, işletmeler kredi riskini ve işletme sermayesi döngülerini yeniden değerlendiriyor; artan ödeme gecikmeleri ve sıkılaşan likidite, daha sıkı finansal yönetim ihtiyacının altını çiziyor. Sermaye yapısı, ödeme davranışı ve tedarikçi bağımlılıklarına ilişkin gerçek zamanlı verilere ve içgörülere dayanan çeviklik, gelecek oynaklığı yönetmek için temel olacaktır.”

Endekslerle ilgili açıklamalar ve bilgiler raporun 29. sayfasında bulunabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

DUNS Küresel İş İyimserliği Endeksi neden düştü?

Endeks, makroekonomik belirsizlik, artan tedarik zinciri endişeleri, ticaret politikası belirsizliği, zayıflayan satışlar ve yavaşlayan küresel ticaret nedeniyle düşüş gösterdi. Ayrıca, faiz indirimlerinin finansal koşullara henüz yansımamış olması da etkili oldu.

İşletmeler artan risklere karşı hangi stratejileri uyguluyor?

İşletmeler, iç büyüme stratejilerine odaklanıyor, tedarik zincirlerinde dostlaşma, yakınlaşma ve çoklu kaynak kullanımını benimsiyor, kredi riskini ve işletme sermayesi döngülerini yeniden değerlendiriyor ve bilançolarını uzun vadeli kesintilere karşı güçlendiriyorlar.

Küresel tedarik zincirlerindeki temel zorluklar nelerdir?

Sistemik küresel tedarik zinciri zorlukları devam ediyor. İşletmelerin çoğu alternatif uluslararası pazarlar veya ortaklar arayışında. Özellikle AB ve Çin dışındaki Asya tercih edilen alternatifler olarak öne çıkarken, jeopolitik hususlar pazar seçim kararlarında önemli bir faktör haline geldi.

ESG, tedarikçi seçiminde ne kadar önemli?

Küresel olarak, her altı işletmeden biri ESG’yi tedarikçi seçiminin merkezine koymuş olsa da, maliyet rekabeti ve jeopolitik risk profili gibi geleneksel kriterlerin gerisinde kalmaya devam ediyor. Orta ölçekli işletmeler ve gelişmekte olan ekonomilerde ESG bilincinde artış görülürken, büyük işletmelerde uyum zorlukları ve maliyet baskıları nedeniyle düşüşler yaşanabiliyor.

İşletmeler neden yatırım kararlarını erteliyor?

Küresel ticaret, tedarik zincirleri ve jeopolitik etrafındaki belirsizlik, iş sermaye harcaması kararlarına hakim oldu. Birçok merkez bankasının faiz oranlarını düşürmesine rağmen, işletmeler uzun vadeli kesintilere hazırlanmak için sadece sermaye harcamalarını ertelemekle kalmayıp, bilançolarını da deleveraj ediyor.

Kaynak: Dun & Bradstreet – [Dun & Bradstreet Global Survey of 10,000 Executives Uncovers Intensifying Strategic Risks Across Supply Chains, Trade and Investment Flows]. Özet bilgi amaçlı paylaşılmıştır. Bilgi ve talepleriniz için talep[@]duns.com.tr ‘ye email atabilirsiniz